تاثیر متفورمین بر هورمونهای تیروئیدی در برخی بیماران

متفورمین داروی رایجی که برای درمان دیابت نوع 2 و کنترل قند خون تجویز می گردد خطر کاهش هورمون تحریک کننده ی تیروئید (TSH) در بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید را بالا می برد.

هورمونهای تیروئیدی مسئول تنظیم متابولیسم بدن هستند و تقریباً تمام ارگانهای بدن را تحت تأثیر قرار می دهند. کاهش مقدار TSHمی تواند موجب آسیب های جدی از جمله مشکلات قلبی- عروقی و شکستگی استخوان  شود.

 متفورمین به تنهایی یا با ترکیب با سایر داروها نظیر انسولین  برای درمان  دیابت  نوع 2 بکار گرفته می شود. این دارو با کاهش جذب قند و کاهش تولید گلوکز توسط کبد به کنترل قندخون کمک می کند.

ابتلا به دیابت  برای مدت طولانی و بالا بودن قند خون  در دراز مدت  می تواند عوارض جدی و تهدید  کننده ی زندگی مانند بیماریهای قلبی، سکته ی مغزی، مشکلات کلیوی، آسیب به اعصاب  و مشکلات  چشمی را سبب شود.

تحقیقات قبلی این نگرانی را ایجاد کرده بود که متفورمین  ممکن است مقدار TSHرا کاهش داده و بیماران را در معرض تأثیرات مضر ساب کلینیکال پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم ) قرار دهد.

 در این تحقیق  که به سرپرستی دکتر Axoulayاز دانشگاه  McGillدر مونترال کانادا انجام گردید اطلاعات 74300 بیمار مبتلا به دیابت تحت درمان با متفورمین یا سولفونیل اوره (یکی از داروهای کنترل کننده ی دیابت) بمدت 25 سال بررسی گردید.

نتایج این تحقیق که درمجله ی CMAJمنتشر گردید، نشان می دهد مصرف متفورمین 55 درصد خطر کاهش غلظت هورمون TSHرا بالا می برد.

از میان افراد شرکت کننده دراین تحقیق، 5689 نفر به کم کاری تیروئید مبتلا بودند(تحت درمان کم کاری تیروئید قرار گرفته بودند)  درحالیکه عملکرد غده ی تیروئید در 59 937نفر طبیعی بود.

درمیان افرادی که به هیپوتیروئیدیسم  (کم کاری غده ی تیروئید) مبتلا بودند،  495 مورد  با کمبود TSHدر طی یکسال مواجه شدند( 119.7 در 1000 در سال). درمقابل در گروه با عملکرد طبیعی غده ی تیروئید تنها 322 مورد با کمبود TSHدر یکسال(4.5 در 1000) مواجه شدند.

محققین دریافتند استفاده از متفورمین در بیمارانی که تحت درمان هیپوتیروئیدیسم بودند، 55 درصد خطر کاهش TSHرا در مقایسه با افرادیکه  از سولفونیل اوره  استفاده می کنند، بالا می برد.

 نگاهی سریع  به بیماری کم کاری تیروئید:

·        بدون مقدار کافی هورمون تیروئید، اعمال بدن با سرعت کم تری انجام می شود.

·        در آمریکا حدود 4.6درصد از جمعیت بالای 12 سال به هیپوتیروئیدیسم مبتلا هستند.

·        علایم این بیماری عبارتست از خستگی، افزایش وزن، عدم تحمل سرما، یبوست ، اختلال در باروری وافسردگی.

دانشمندان می گویند: بنظرنمی رسد استفاده از متفورمین بروی افرادی با عملکرد طبیعی غده ی تیروئید ، تأثیر داشته باشد.

آنها نتیجه گیری کردند که این یافته ها از این فرضیه : " مصرف متفورمین منجر به کاهش مقدار TSHدربیماران تحت درمان هیپوتیروئیدیسم می گردد"، حمایت می نماید.

 دکتر Axoulayمی افزاید: با توجه به بروز نسبتاً زیاد کاهش TSHدر بیمارانی که از متفورمین استفاده می کنند، ضروری است که در مطالعات بعدی به ارزیابی عواقب بالینی این تأثیر بپردازیم.

اگر چه در این تحقیق تعداد افراد شرکت کننده زیاد بود اما محدودیت های خاصی دراین تحقیق وجود داشت برای مثال، این اطلاعات بر اساس نسخ نوشته شده توسط پزشکان گردآوری شده بود اما مشخص نیست که آیا بیماران از درمانی که برای آنها تجویزشده بود، تبعیت کرده باشند. با این حال محققین می گویند: تمدید نسخه ها شاخص خوبی برای احتمال پایبندی  بیماران به درمان است.  

سوالی که پس از اعلام این نتایج پیش آمده اینست  که آیا کاهش TSHتاثیرات بالینی آشکاری برجا می گذارد؟ پاسخ اینست که میلیونها نفر در جهان به دیابت  و میلیونها نفر به کم کاری تیروئید و میلیونها نفر همزمان به هر دو بیماری مبتلا می باشند و برای هردو بیماری دارو مصرف می کنند اما تاکنون هیچ مشکل بالینی عمده ای گزارش نشده است.

دانشمندان می افزاید: در حال حاضر دلیل تاثیر متفورمین بر هورمون TSHمشخص نیست،همچنین هنوز مشخص نیست که آیا کاهش TSHبر اثر مصرف متفورمین موجب بروز عوارض دیگر از جمله خطر بیماریهای قلبی در این بیماران می گردد یا خیر. در این تحقیق هورمونهای تیروئیدی در خون بیماران اندازه گیری نشده است اطلاع از مقدار این هورمونها می تواند به روشن شدن علت کاهش TSHکمک کند.

منابع: www.medicalnewstoday.com/articles/282854.php

CMAJ, September 2014 DOI: 10.1503/cmaj.140688

منابع: www.medicalnewstoday.com/articles/282854.php

CMAJ, September 2014 DOI: 10.1503/cmaj.140688